Solventli Yağlar Güvenli mi?

Ülkemizde artık birçok markanın teak bakımı için geliştirmiş olduğu çeşitli özelliklerde teak yağları mevcut. Peki her gün üzerinde yemek yediğiniz teak masa ve sandalyelerde kullandığınız bu teak yağları güvenli mi?

Günümüzde teak bakımı için özel olarak formüle edilen sentetik ahşap koruyucu ürünlerin hepsi “Teak Yağı” adı altında piyasaya sürülmektedir. Bu ürünlerin hepsi teak ağacını dış etkenlerden korumak amacıyla geliştirilmiştir; ancak her birinin bileşimi birbirinden oldukça farklıdır. Sentetik teak yağları genellikle vernik veya reçine katkılı az miktarda bitkisel-mineral yağ karışımından oluşurlar ve %30 ila %50 oranında solvent içerirler. Teneke kutularda satılan ve solventle inceltilen bu yağlar gerçek teak yağı değildir; doğal teak yağının cila gibi solventle inceltilmesi gerekmez.

Bilindiği gibi solventler endüstride çok geniş kullanım alanına sahiptir ve en yaygın olarak kullanıldığı sektörlerin başında ise boya sektörü gelir. Sentetik teak yağların üretiminde yağın viskozitesini ayarlamak ve içeriğindeki pigment ya da reçineleri çözmek için çeşitli solventler kullanılır. Teak bakımı konusunda son zamanlarda artan ihtiyaç doğrultusunda boya üreticisi firmalar, bu talebi karşılamak üzere solvent bazlı sentetik teak yağları üretmeye başlamışlardır. Birçok firma için solventli teak yağı satışı ticari açıdan daha kazançlıdır ve ürün maliyetini büyük oranda düşürür, ancak kullanılan solventlerin insan ve çevre sağlığına etkileri genellikle gözardı edilmektedir.

Boya ve cila gibi solventli teak yağları da uçucu organik maddeler içerir. Sentetik teak yağlarında yaygın olarak kullanılan solventlerden bazıları şunlardır: Benzen, Toluen, Ksilen, Solvent Nafta, Etil Benzen, Metil Etil Keton, Turpentin, White Spirit

Solvent buharı ve toksik zerrecikler solunduğu zaman akciğerler aracılığıyla kolaylıkla kana karışır, solventli ürünlerin baş dönmesi ve başağrısı yapmasının nedeni budur. Manchester Üniversitesinde yapılan araştırmalar, devamlı olarak bu zehirli maddelere maruz kalan erkeklerin üreme problemlerine daha yatkın olduğunu klinik bulgularla ortaya koymaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verileri de solventli ürünleri devamlı olarak kullananlarda akciğer kanseri riskinin normalden %20 fazla olduğunu göstermektedir.

Sentetik teak yağlarının içeriğinde bulunan bazı solventler uygulamadan sonra uçup gitse bile birçoğu yüzeyde sağlığa zararlı kalıntılar bırakır. Piyasada içeriğinde kurşun ve civa gibi kanserojen maddeler bulunan sentetik teak yağları mevcuttur. Bu ağır toksik kimyasallar doğuştan sakatlıklara, kansere ve ciddi sinir sistemi hasarlarına neden olmaktadır. Yağlanan yüzeylere temas eden ve solvent bulaşan gıdaların tüketimi, bu zehirli bileşiklerin sindirim yoluyla kana karışmasına neden olur.

Solventler ayrıca deri vasıtasıyla da rahatlıkla emilerek kana karışabilir, bebeklerin ve çocukların ciltleri yetişkinlere göre daha hassas olduğundan solventli yüzeylerle temas halinde daha fazla kimyasal etkiye maruz kalırlar. Solventli ürünleri teneffüs eden çocukların astım olma riski diğer çocuklara göre 4 kat fazladır. Bu ürünlerin ayrıca hassas bünyelerde de alerjik reaksiyonlara neden olduğu bir çok klinik araştırma sonucu kanıtlanmıştır.

Peki piyasada satılan teak yağlarının solvent içerip içermediği nasıl anlaşılır? Solventli bir teak yağının en belirgin özelliği rahatsız edici kokusudur; buna karşın saf teak yağının kokusu belli belirsizdir ve kullananı rahatsız etmez. Ayrıca teneke kutularda satılan ve üzerinde zehirli ibaresi bulunan bütün teak yağları solvent içerir. Bu yağların teneke kutularda satılmalarının gerçek nedeni de solventli olmalarıdır, çünkü solventli ürünler içine konulduğu plastik ambalajları zamanla deforme ederler.

Sonuç olarak piyasada satılan teak yağlarının içerikleri, bileşimlerindeki solvent miktarı ve bunların ahşaba etkileri birbirinden oldukça farklıdır. Teneke kutularda satılan farklı markalara ait farklı ürünler arasındaki fiyat farkının temel nedeni de işte kullanılan bu karışımların kalitesiyle ilgilidir.

Tüm bu yazılanlardan sonra hala teak bakımında solventli bir ürün kullanmayı düşünüyorsanız, öncelikle bileşiminde hangi maddelerin kullanıldığını ve bunların etkilerini mutlaka öğrenin. Sağlık açısından bakınca sentetik teak yağlarına alternatif olarak en güvenilir çözüm, kimyasal toksin ve sağlığa zararlı uçucu organik maddeler içermeyen solventsiz teak yağı kullanmak gibi görünüyor. Elbette bu, solvent içeren markaların ürünleri kesinlikle kullanılmamalıdır anlamına gelmiyor, yalnız sağlığınızı riske atmamak için kullanacağınız markayı ve ürünü daha yakından tanımanız şart. Bu konuda ürünün Malzeme Güvenlik Bilgi Formunu (MSDS) elde ederek içerdiği kimyasalların sağlığa ve çevreye uygunluğunu konusunda fikir sahibi olabilirsiniz.